Μια απαγορευμένη και λησμονημένη Γάζα: Ο αγώνας εναντίον του κατεστημένου στην ισραηλινή τέχνη

Το 2015, η αμερικανική πρεμιέρα του ισραηλινού θεατρικού έργου “Ulysses on Bottles” πραγματοποιήθηκε στη Βοστώνη, μια παράσταση που περιγράφει την πολιορκία της Γάζας. Αυτή η παράσταση, που σήμερα δεν θα επέτρεπε να ανεβεί σε οποιαδήποτε σκηνή, μετέφερε ένα πολιτικό μήνυμα και αμφισβητούσε την απάθεια του ισραηλινού κοινού έναντι των βιαιοτήτων που διαπράττονται στην περιοχή

Το θεατρικό έργο περιλαμβάνει την ιστορία του Ιζάκοφ, ενός Ισραηλινού δικηγόρου που εκπροσωπεί δύο πελάτες. Ο ένας είναι ένας Παλαιστίνιος δάσκαλος, γνωστός ως Οδυσσέας, που προσπαθεί να εισαγάγει τη ρωσική λογοτεχνία στη Λωρίδα της Γάζας χρησιμοποιώντας πλαστικά μπουκάλια. Ο δεύτερος πελάτης του είναι ένας Ισραηλινός αξιωματούχος που θέλει να μάθει αν ο αποκλεισμός της Γάζας από το Ισραήλ θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατηγορίες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας
Η παράσταση αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες κατά την πρεμιέρα της στο Ισραήλ το 2012. Ένας Εβραίος ηθοποιός αρνήθηκε να υποδυθεί τον ρόλο του Οδυσσέα φοβούμενος για τις επιπτώσεις στην καριέρα του. Τελικά, ο ρόλος αποδόθηκε σε έναν Παλαιστίνιο πολίτη του Ισραήλ. Παρόλα αυτά, η παράσταση είχε μεγάλη επιτυχία και κέρδισε το βραβείο για το καλύτερο πρωτότυπο έργο της χρονιάς στο Ισραήλ
Ωστόσο, σήμερα δεν υπάρχει κανένα μέρος όπου ένας Ισραηλινός σκηνοθέτης μπορεί να ανεβάσει το θεατρικό έργο για τη Γάζα. Οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις από το κατεστημένο εμποδίζουν την παρουσίαση μίας ανεξάρτητης και κριτικής προοπτικής για την κατάσταση στη Γάζα. Το θέατρο προσφέρει τη δυνατότητα να ξεπεραστούν οι σκληρές πραγματικότητες και να προκαλεθεί το κοινό, αλλά η αυτοκατοχύρωση και ο φόβος των δημιουργών έχουν καταστήσει αδύνατη αυτήν τη διαδικασία
Η Γάζα και οι περιοχές που τάσσονται εναντίον της κατέχουν τη συνείδησή μας μόνο όταν συμβαίνει κάτι θεαματικό και αιματηρό. Οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις και οι ανθρωπιστικές καταστροφές στην περιοχή αδιαφορούνται από το ισραηλινό κοινό και από τα θέατρα. Η συνεχιζόμενη καταπίεση και εξόντωση των παλαιστινιακών πληθυσμών δεν προκαλούν συναίσθημα ή αντίδραση
Είμαι σκηνοθέτης και θέλω να μιλήσω με το δικό μου τρόπο. Θέλω να προκαλέσω συζητήσεις και ανάλυση για την κατάσταση στη Γάζα. Όμως, σήμερα δεν υπάρχει καμία σκηνή που θα ανοίγει τις πόρτες της σε μία τέτοια παράσταση. Κοινωνικοί περιορισμοί και αυτολογοκρισία έχουν καταλάβει το ισραηλινό θέατρο και οδηγούν στην αφαίρεση της πολιτιστικής ποικιλομορφίας
Η προσπάθεια να ανεβάσει κάποιος την Γάζα στο επίκεντρο και να ζητήσει από το κοινό να συνειδητοποιήσει την εγκληματική αυταπάτη και την αδράνεια του αντιμετωπίζει τεράστιες αντιστάσεις. Η πραγματικότητα είναι ότι το θέατρο δεν θέλει να ανοίξει τα μάτια του κόσμου στην πόλη-φυλακή που έχει μετατραπεί η Γάζα
Η περιφρόνηση για τη Γάζα και η στέρηση ελευθερίας του λόγου καταδεικνύουν το πόσο βαθιά έχει διαποτίσει το κατεστημένο το ισραηλινό θέατρο. Οι προπονητές και οι ηθοποιοί, που αποτελούν το 40% του πληθυσμού, επιλέγονται με βάση την στρατιωτική τους ικανότητα και όλες οι θεατρικές παραγωγές εξαρτώνται από τη δημόσια χρηματοδότηση. Έτσι, όταν τα θέατρα διαμαρτύρονται για την ισραηλινή πολιτική ή εξερευνούν ταμπού θέματα, όπως η κατοχή ή η Νάκμπα, η χρηματοδότησή τους μπορεί να μειωθεί ή να τεθεί υπό όρους από το κράτος
Την τελευταία δεκαετία, με την αύξηση της ακροδεξιάς στο Ισραήλ, οι επαγγελματίες του θεάτρου έχουν συχνά λογοκριθεί ή αυτο-λογοκριθεί για να επιβιώσουν. Οι περιορισμοί στην ελευθερία της έκφρασης έχουν ενταθεί, και οι παραγωγές που θέτουν ερωτήματα για την πολιτική του Ισραήλ μπορεί να απορριφθούν ή να αντιμετωπίσουν περικοπή χρηματοδότησης από το υπουργείο Πολιτισμού
Σήμερα, το θέατρο στο Ισραήλ έχει εξαφανίσει τη Γάζα από την πραγματικότητά του. Το “Ulysses on Bottles” ήταν το τελευταίο σημαντικό ισραηλινό έργο που αντιμετώπισε τη Γάζα, αλλά αυτό συνέβη πριν από 12 χρόνια. Οι πλατείες του Ισραήλ είναι άδειες και οι κινητοποιήσεις ενάντια στον πόλεμο αποτελούνται από ελάχιστους διαδηλωτές. Τα θέατρα είναι γεμάτα, αλλά με παραστάσεις που αποσπούν την προσοχή από τον πόλεμο. Η Γάζα και οι παλαιστινιακές κοινότητες έχουν γίνει ανύπαρκτες στο θέατρο και στα μυαλά του κοινού
Η απαγόρευση και η λήθη της Γάζας στην ισραηλινή τέχνη αποτελεί μια απεχθή ανατροπή της πολιτισμένης κοινωνίας. Η σιωπή και η ασυναίσθητη υποστήριξη της καταπίεσης καθιστούν το θέατρο συνενόχλημα, αδίστακτο και αποστομωτικό. Έχει έρθει η ώρα να ανοίξουμε τα μάτια μας και να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα της τέχνης που μας ζητά να αντλήσουμε δύναμη από την αλήθεια και τη δικαιοσύνη. Το θέατρο πρέπει να γίνει ένας χώρος που θα αντιμετωπίζει τον κατεστημένο και θα βοηθάει στην απελευθέρωση των ενοχών μας και των αντιφάσεών μας
Ο δρόμος προς την αλήθεια και τη δικαιοσύνη μπορεί να είναι μακρύς και δύσκολος, αλλά η τέχνη μας δίνει το φως και τη δύναμη να συνεχίσουμε τον αγώνα. Είμαι Ισραηλινός σκηνοθέτης και θα συνεχίσω να καταγγέλλω τη βία και την αδιαφορία στη Γάζα μέσω της τέχνης μου. Προσκαλώ το κοινό να έρθει στο θέατρο και να ανταποκριθεί στο κάλεσμα της αφγανικής λαϊκής τέχνης. Είναι καιρός να αναδείξουμε τη φωνή μας και να σταθούμε ενωμένοι ενάντια στην καταπίεση και την απάθεια.
Πηγή