Επιστήμονες του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), σε συνεργασία με μια διεθνή ερευνητική ομάδα, αποκαλύπτουν μία νέα ευρέως σημαντική θεωρία για το πώς σχηματίζονται τα πλανητικά συστήματα στο ηλιακό μας σύστημα. Χρησιμοποιώντας το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb, εξέτασαν έναν πρωτοπλανητικό δίσκο, με κωδική ονομασία d203-506, που βρίσκεται στο «φυτώριο» αστέρων, το Νεφέλωμα του Ωρίωνα. Οι παρατηρήσεις τους αποκάλυψαν τον ουσιαστικό ρόλο που παίζουν τα μεγάλα αστέρια, όπως ο Ήλιος, στη δημιουργία αυτών των συστημάτων.
Η έρευνα κατέδειξε ότι τα τεράστια αστέρια, με μάζα που ξεπερνάει κατά 10 φορές τη μάζα του Ήλιου και μοναδική φωτεινότητα που αριθμεί 100.000 φορές περισσότερο από τον Ήλιο, εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία. Η ένταση αυτής της ακτινοβολίας επηρεάζει τον σχηματισμό των πλανητών στο πλανητικό σύστημα. Ανάλογα με τη μάζα του αστέρα που βρίσκεται στο κέντρο του συστήματος, αυτή η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί είτε να ευνοήσει είτε να εμποδίσει τον σχηματισμό πλανητών. Συγκεκριμένα, στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι η έντονη ακτινοβολία καθιστά αδύνατη τη δημιουργία γίγαντες αερίων, όπως είναι ο Δίας, στο σύστημα d203-506. Το φαινόμενο που παρατηρήθηκε είναι ότι τα αστέρια αυτά μπορούν να «εξατμίσουν» την ύλη που απαιτείται για το σχηματισμό των γίγαντων πλανητών μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας που εκπέμπουν.
Το σύστημα d203-506, που βρίσκεται στην άκρη του νεφελώματος του Ωρίωνα, είναι ένα μικρό και σχετικά νέο σύστημα. Ως εκ τούτου, θεωρητικά, θα έπρεπε να έχει τις προϋποθέσεις για να δημιουργήσει τουλάχιστον έναν γίγαντα αέριων πλανήτη, όπως ο Δίας ή ο Κρόνος. Ωστόσο, λόγω της έντονης υπεριώδους ακτινοβολίας που δέχεται από τα τεράστια αστέρια του ανοικτού σμήνους Τραπέζιο, στο νεφέλωμα του Ωρίωνα, αυτό είναι αδύνατο. Τα αστέρια αυτά είναι σχεδόν 100.000 φορές πιο φωτεινά από τον Ήλιο και η ακτινοβολία τους έχει ως αποτέλεσμα την θέρμανση του νέφους αερίων και τη δημιουργία της «φωτοεξάτμισης». Οι υδρογονάνθρακες μόριοι του νέφους φτάνουν σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες που αποκτούν μια ταχύτητα που τους επιτρέπει να ξεφύγουν από την έλξη του αστέρα και να διασκορπιστούν στο διάστημα. Οι συνέπειες αυτού του φαινομένου είναι τέτοιες, ώστε τα αέρια αποχωρούν από τον πρωτοπλανητικό δίσκο σε ένα χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός εκατομμυρίου ετών. Αυτή η γρήγορη εξάτμιση των αερίων επηρεάζει αρνητικά τον σχηματισμό γίγαντων αερίων πλανητών.
Η παρατήρηση αυτού του φαινομένου ήταν δυνατή χάρη στον συνδυασμό των δεδομένων που συλέχθηκαν από το James Webb Telescope και το ραδιοτηλεοσκόπιο ALMA. Αυτή η ανακάλυψη φέρνει σημαντική προσθήκη στην κατανόηση των διαδικασιών που συμβαίνουν κατά τον σχηματισμό των πλανητικών συστημάτων στο ηλιακό μας σύστημα. Η επιστημονική κοινότητα τώρα διαθέτει περισσότερα στοιχεία για να διερευνήσει τις συνθήκες που απαιτούνται για τον σχηματισμό πλανητών και την εξέλιξη των ηλιακών συστημάτων.
Πηγή
