Το οξειδωτικό στρες αποτελεί μια ασφυκτική ανισορροπία ανάμεσα στις ελεύθερες ρίζες και τα αντιοξειδωτικά συστήματα του οργανισμού. Οι ελεύθερες ρίζες είναι μόρια που περιέχουν οξυγόνο με περισσότερα ηλεκτρόνια από ό,τι κανονικά. Αυτή η πλεονάζουσα ποσότητα ηλεκτρονίων επιτρέπει στις ελεύθερες ρίζες να αντιδρούν εύκολα με άλλα μόρια. Αυτές οι αντιδράσεις, γνωστές ως οξειδωτικές αντιδράσεις, μπορούν να προκαλέσουν πολλαπλές χημικές αλλοιώσεις μέσα στον οργανισμό μας. Ενώ οι οξειδωτικές αντιδράσεις μπορεί να είναι είτε επωφελείς είτε επιβλαβείς, όταν υπάρχει ανισορροπία μεταξύ των ελεύθερων ριζών και των αντιοξειδωτικών, προκαλείται οξειδωτικό στρες.
Οπως είναι γνωστό, οι ελεύθερες ρίζες έχουν ρόλο στην καταπολέμηση των παθογόνων παραγόντων και τη διατήρηση της υγείας. Ωστόσο, όταν υπάρχουν περισσότερες ελεύθερες ρίζες από ό,τι μπορούν να αντιμετωπίσουν τα αντιοξειδωτικά συστήματα του οργανισμού, τότε προκαλείται οξειδωτικό στρες. Αυτό το είδος στρες μπορεί να προκαλέσει βλάβες στα λιπίδια, στο DNA και στις πρωτεΐνες του σώματος, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης ποικίλων νόσων, όπως ο διαβήτης, η αθηροσκλήρωση, φλεγμονές καταστάσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακά νοσήματα, νευροεκφυλιστικές νόσους, καρκίνος και γήρανση.
Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνιση του οξειδωτικού στρες. Ο ανθρώπινος οργανισμός παράγει φυσιολογικά μικρές ποσότητες ελεύθερων ριζών κατά τη διάρκεια διάφορων βιολογικών διεργασιών, όπως η μεταβολή των μιτοχονδρίων, η άσκηση και οι φλεγμονές. Επιπλέον, ο οργανισμός μπορεί επίσης να εκτίθεται σε ελεύθερες ρίζες από το περιβάλλον, όπως το όζον, φυτοφάρμακα, χημικά και καπνό. Η διατροφή με υψηλά ποσά ζάχαρης, λίπους και αλκοόλ μπορεί επίσης να συμβάλλει στην παραγωγή ελεύθερων ριζών.
Αν και δεν είναι δυνατόν να αποφύγουμε εντελώς την έκθεση στις ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες, μπορούμε να λάβουμε ορισμένα μέτρα για να μειώσουμε τις επιπτώσεις του. Μια από αυτές είναι η κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Φρούτα και λαχανικά, όπως κεράσια, εσπεριδοειδή, δαμάσκηνα, σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, μπρόκολο, καρότα, ντομάτες και ελιές αποτελούν σημαντικές πηγές αντιοξειδωτικών ουσιών. Επιπλέον, ψάρια, ξηροί καρποί, κουρκουμάς, κανέλα, πράσινο τσάι, κρεμμύδι και σκόρδο αποτελούν επίσης πηγές αντιοξειδωτικών.
Το οξειδωτικό στρες μπορεί επίσης να αντιμετωπιστεί μέσω επιλογών στον τρόπο ζωής. Η τακτική άσκηση μέτριας έντασης έχει συνδεθεί με μικρότερη εμφάνιση οξειδωτικού στρες και χημικών αλλοιώσεων στα κύτταρα. Επιπλέον, η αποφυγή του καπνίσματος, της έκθεσης σε χημικές ουσίες και της υπερβολικής πρόσληψης αλκοόλ και τροφής, καθώς και η επαρκής και καλής ποιότητας ύπνος, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του οξειδωτικού στρες.
Συνοψίζοντας, το οξειδωτικό στρες είναι μια διαδικασία που αποτελεί μέρος της φυσιολογίας του ανθρώπινου οργανισμού. Όταν όμως δεν διατηρείται η ισορροπία μεταξύ των ελεύθερων ριζών και των αντιοξειδωτικών, προκαλείται οξειδωτικό στρες που μπορεί να οδηγήσει σε πολλές ασθένειες. Με κατάλληλες διατροφικές επιλογές, την τήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και την προσοχή στο περιβάλλον μας, μπορούμε να μειώσουμε το οξειδωτικό στρες και να διατηρήσουμε την υγεία μας.
Πηγή
